Arangkada of Leo Lastimosa for May 8, 2011

Lebron, Rose ug Wade

Haskang daghanang di mahitabo kon mapilde ang Los Angeles Lakers sa Dallas Mavericks:  Di mahinayon ang rematch nila sa Boston Celtics nga gipilde sa Game 7 sa NBA Finals sa niaging tuig; di mahinayon ang gikahinaman nga labing unang panagbangga nilang Kobe Bryant ug Lebron James sa Miami Heat sa NBA Finals; ug di makaangkon si Kobe sa iyang ika-unom nga kampeyonato ug ikaduhang three-peat aron pagtabla ni Michael Jordan sa Chicago Bulls.
Wa pay team nga napilde sa NBA Finals human human nilabaw og 3-0.  Ang karaang Dallas Mavericks gipakaging sa Heat nga gipangulohan nilang Dwyane Wade ug Shaquille O'Neal niadtong 2006.  Apan mas bagis ug mas determinado nang bag-ong Mavericks nga mahimong mo-sweep sa Lakers karong Lunes sa kadlawon (oras sa Pilipinas).

-o0o-

Ang kalamposan sa Mavericks ug ang kaapiki sa Lakers pipila lang sa makapakugang nga mga talan-awon sa NBA playoffs karong tuiga:

• Ang pagkalagpot sa first round sa nanggungis nang San Antonio Spurs, No. 1 sa Western Conference, sa Memphis Grizzlies, No. 8 ra sa West, nga padayong nihulga pag-upset sa Oklahoma City Thunder sa second round; ug
• Ang pagkapilde sa Orlando Magic, bisan sa ka-dominante ni Dwight Howard, ang labing maayong sentro sa NBA karon, sa wa mailhi nga Atlanta Hawks, nga human nakadaog sa Game 1 sa second round karon gipakaon na sa abog ni Derrick Rose, ang MVP sa NBA karong tuiga.

-o0o-

Makapakugang sab ang kaluya sa Celtics.  Human nila gi-sweep ang New York Knicks sa first round, bahala na kon si Carmelo Anthony ray nibabag nila kay injured man silang Amare Stoudemire ug Chauncy Billups, mora silang nikalit lang kahuyang atubangan sa Heat.
May sukaranan ang paniid nga nawa nang naandan nga kapintas sa Celtics human gitahan ang duha nila ka sinaligan--silang Kendrick Perkins, nga mao nay nagpatrolya sa sentro sa korte sa Thunder, ug Tony Allen, nga mao na roy starting guard sa Grizzlies.  Wa katabang sa kawsa sa Celtics ang injuries nilang Shaq ug Jermaine O'Neal.

-o0o-

Mahimo hinuon nga wa maluya ang Celtics, ni ang Lakers.  Mahimong mas maayo lang gyod ang Heat ug ang Mavericks.  Kon mapakyas ang Celtics ug Lakers pag-abante sa conference finals, mahingpit na ang pagpasa sa liderato sa NBA ngadto sa bag-ong mga bituon.
Kon ang Celtics ug Lakers ang kagahapon, kinsa man ang umaabot?  Daghang kandidato.  Apan silang Lebron ug Wade sa Heat ug Rose sa Bulls ang labing masilakon.  Si Dirk Nowitzki sa Mavericks may talagsaon hinuong kahigayonan pagsakmit sa dugay nang gihikaw gikan niya nga singsing ug pagpapas sa tanan nilang kauwawan sa mga kamot nilang Wade ug sa karaang Heat lima ka tuig nang nilabay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 7, 2011

Paugat sa suholan
Kon nagtuong mga sakop sa regional wage board sa Central Visayas nga, sama sa naandan, kabalibaran nilang uminto sa suholan, maayo tingaling maghinuktok sila.  Di nila kapugngan ang kinabag-an nga naigo sa krisis sa lana ug panrabaho pinaagi sa pag-ilad nila nga wa sila maglisudlisog ug nga bunga ra sa ilang hunahuna ang pagsaka sa presyo sa mga palaliton.
Kon wa pa sila dutli og uwaw nga ang wage boards sa Metro Manila ug ubang rehiyon hagbay rang nakahukom pagpasaka sa suholan ug ang tukma na lang kantidad ang gikonsulta sa nagkalainlaing sektor, dunay laing duha ka bag-ong hinungdan nga mag-apura nila paghimo sa ilang trabaho:  Ang awhag ni Presidente Noynoy Aquinoo ug ang baruganan sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP).

-o0o-

Kon nagpaabot ang mga sakop sa Employers Confederation of the Philippines (Ecop) nga naandang pagarpar pag-awhag nila pakigsabot ug pakighiusa sa labor ang luwatan ni Presidente Aquino sa iyang pakigpung atol sa tinuig nilang tigom, nakugang sila.  Taphaw ang mga pamahayag ni Aquino atol sa Labor Day apan, atubangan sa usa sa labing dakong kahugpongan sa mga negosyante, kusganon niya silang giawhag sa pagpausbaw sa suholan sa ilang mga mamumuo.
Lisod lalison ang sukaranan ni Aquino:  Inay tan-awon ang suholan nga hulga sa ilang negosyo, angayng motan-aw lapas sa tumoy sa ilang ilong--ang mas dagkong suholan nagkahulogan og mas tag-as nga purchasing power nga, agad sa padayong pagtubo sa populasyon, magkahulogan og mas dagkong halin sa ilang mga produkto ug mga serbisyo nga mosangpot sa mas lapad ug malambuon pa nilang patigayon.

-o0o-

Mas lisod lalison ang BSP.  Nga sama og samang lengguwahe sa mga sakop sa wage board, sama sa taga Department of Trade and Industry (DTI) ug National Economic Development Authority (Neda) ug ubang nagpatuong suhito sa ekonomiya.
Matod ni BSP Governor Amandoo Tetangco makadaot sa nasudnong ekonomiya kon ang usbaw sa suholan molapas og P25 matag adlaw.  Sa ato pa, takos ang nasudnong ekonomiya paghatag og hangtod P25 nga usbaw sa suholan.  Di nila matawag ang BSP nga irihis.  Labaw nang di nila kapasanginlan si Tetangco nga walhon ug propagandista.

-o0o-

Sa di pa matental ang taga wage board pagtuo sa ilang kaugalingong propaganda nga independente silang republika--nga eksklusibo nilang gahom ang pagsubli ug pagtakda sa suholan, nga bisan ang presidente di makadiktar nila unsay himuon, angay silang mamalandong pag-usab.

Gawas nga samtang si kanhi presidente Gloria Arroyo ang nagtudlo nila, si Aquino may gahom sa pagtangtang nila.  Ug kon nituo sila sa propaganda sa mga kaatbang nga huyang ug inutil si Aquino, angay nilang panaminan ang gidangatan ni kanhi Ombudsman Merceditas Gutierrez:  Napugos pag-resign pila ka semana sa di pa sugdan ang iyang impeachment trial sa Senado.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 6, 2011

Pamakak sa DTI

Kaniadto ra kong nagduda sa katinuod sa pangangkon sa Department of Trade and Industry (DTI) nga gisusi nila ang presyo sa inadlawng mga palaliton matag semana.  Ug nga silay labing unang mahibawo sa bisan unsang pagsaka sa presyo ug matawag dayon nila ang atensiyon sa mga negosyante kon di kasarangan ang paglayat.
Ambot may igo bang mga kawani, ug kon duna man may igo bang kakugi, paglibot sa dagkong tindahan aron pagsusi sa presyo sa mga linata, gatas, sabon, pan ug uban pa.  Nga mao ray bugtong paagi pagtino sa presyo.  Way kapuslanan ang price monitoring sa DTI kon manawag lang sa telepono o mangayo lag lista gikan sa higanteng supermarkets.

-o0o-

Nisamot ang akong pagduda dihang nideklarar si DTI 7 Regional Director Asteria Caberte nga wa mosaka ang presyo sa nag-unang mga palaliton sa niaging tulo ka buwan.  Nga presyo ra sa harina ang niusbaw.  Ug nga nalansang ang presyo sa linata, gatas, sabon ug semento.  Ang kasayuran ni Caberte nakadasig sa mga negosyante pag-insistir nga di angayng usbawan ang minimum nga suholan sa Sugbo ug Central Visayas.

Kon tinuod ang sulti ni Caberte, kinsa may ni-um-om sa pagkiat sa presyo sa lana sukad sa pagsud sa bag-ong tuig nga nisangpot sa pagsaka sa plitehan sa PUJs, buses ug taxis?  Giurom ba lang diay ang mga konsumidor nga nalisang sa nagkagaan ug nagkagamay nga mapalit sa nalansang nilang suholan?

-o0o-

Ug natinuod ang akong kahadlok:  Wa ta tug-ani ni Caberte sa kamatuoran.  Human nagpulipuli og panawag ang mga ginang sa panimay ug mga tag-iya og tindahan pagpahibawo sa dakong layat sa presyo sa nag-unang mga palaliton, opisyal sa higanteng pabrika sa pagkaon nipahibawo namo pinaagi sa Skype nga nisaka gyod ang mga presyo:

• Giusbawan ang presyo sa sardinas niadtong Nobyembre 2010;
• Giusbawan ang presyo sa powdered ug evaporated milk niadtong Pebrero 2011;
• Giusbawan ang presyo sa frozen bangus, burgers ug longaniza niadtong Pebrero 2011; ug
• Giusbawan ang presyo sa canned tuna ug canned meat niadtong Marso 2011.

-o0o-

Bisan ang resulta sa price monitoring sa dagkong supermarkets sa Sugbo nga gimantala sa website sa DTI (dti.gov.ph) nisukwahi sa pangangkon ni Caberte:  Nisaka ang presyo sa gatas niadtong Pebrero ug nisaka ang presyo sa kape niadtong Marso.
Determinado ba lang gyod si Caberte nga molansang sa minimum nga suholan sa rehiyon maong gitagoan ang pagsaka sa presyo sa inadlawng mga panginahanglan ug gisukwahi ang resulta sa price monitoring sa iyang kaugalingong buhatan?  O may sukaranan ang pagduda nga way tinuorayng price monitoring ang DTI kay igo lang gi-copy and paste ang mga numero nga gihatag sa mga negosyante ug gimaniobrang mga numero pagpahaom sa ilang linya sa propaganda?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 5, 2011

        Magpale o Soco?

    Haskang luoya ni Bise Gobernador Greg Sanchez.  Patay na, gusto pa gyod nilang hukasan sa iyang titulo.  Kon kinsa may responsable sa kalit nga pag-irog sa electon protest batok niya samtang naghingutas na si Sanchez sa kamatayon way bisan gamayng kaikog.  Uban ang lubos itom nga kasingkasing, gipahimuslan nilang higayon nga di nang kapanalipod si Sanchez sa iyang kaugalingon.
    Bisan moinsistir pa si Glenn Soco, kaatbang ni Sanchez sa niaging piniliay, nga igo rang nilihok ang kaso sa iyang kaugalingong gikusgon, mas abunda ang mga sukaranan sa mga pagduda sa maniobra.  Sama kadaghan sa buslot sa sistema paghusay sa mga protesta sa piniliay ang kadako sa panginahanglan nga si Soco ang mapahimutang sa ikaduhang labing taas nga katungdanan sa lalawigan.

-o0o-

    Ang mopuli sa buhatan nga permanenteng nabakante sa kamatayon ni Sanchez maoy usa sa labing dako og tingog sa sunod nga piniliay sa 2013.  Kanus-a mapupos na ang ikatulo ug kataposang termino ni Gobernador Gwen Garcia.  Ang sayo kaayo nga pagsibog ni Kongresista Pablo John Garcia nidason sa sibaw nga kabalaka sa mga sakop sa One Cebu nga hilaw ug palaaway ra kaayo siya aron makadaog batok sa mas lig-on na nilang mga kaatbang nga pangulohan ni kanhi Cebu City councilor Hilario Davide III duha ka tuig gikan karon.
    Bisan sa ilang kasamtangang kasuod ni Acting Vice Governor Agnes Magpale, si Garcia di hingpit nga makasalig niya.  Kay, segun sa kasaligang mga tinubdan sa Kapitolyo, kon dunay sakop sa provincial board nga takos ug way kahadlok nga mosukol ni Garcia, kana mao si Magpale.  Mas makasalig ang mga Garcia sa ilang politikanhong kaugmaon kon ang ilang manok nga si Soco ang makapuli ni Sanchez.

-o0o-

    Karong patay na si Sanchez, kinsa pa may molalis sa pasangil ni Soco nga nanikas siya sa pipila ka mga presinto sa Mandaue City ug Consolacion sa piniliay niadtong Mayo 2010?  Tinuod nga duna pay mga abogado ug mga dumadapig si Sanchez, nga karon init pa kaayo nga nanumpa pagpadayon sa iyang kawsa, apan kon wa na ang prinsipal kinsa pa may inspirasyon nila?
    Nga mao say makapugong sa Liberal Party (LP), ang partido ni Sanchez, sa aktibo nga pagpanginlabot sa kaso.  Wa silay insentibo.  Bisan kapugngan pa nila ang paglingkod ni Soco.  Kay gawas nga di sakop sa LP, si Magpale suod nga alyado sa mga Garcia.

Gawas kon makaamgo si Magpale nga mas kusog diay ang pitik sa iyang kasingkasing alang sa LP kay sa One Cebu.  Ug kon makamatngon ang mga Durano nga mas makaayo diay nga magsugod na sila og baiid sa Malakanyang pinaagi sa pagtalikod sa hapit na mosawop nga adlaw sa mubo ra kaayong dinastiya sa mga Garcia.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 3, 2011

Pagtultol ni bin Laden

Biyernes, Abril 29, 2011:  Si US President Barack Obama nitugot sa operasyon pag-atake sa tagoanan ni Osama bin Laden sa Abbottabad, Pakistan.
Marso 2011:  Si Obamaba nangunay pagduma sa mga tigom sa National Security Council pagplano sa pagkuha ni bin Laden.

Pebrero 2011:  Nakumbinser ang Estados Unidos nga natultolan na nilang tagoanan ni bin Laden.

-o0o-

Nagsugod ang pagpangita ni bin Laden sa wa pa ang pagpangatake sa Al Qaeda sa Estados Unidos niadtong Septiyembre 11, 2001.  Sud sa usa ka dekada, idlas si bin Laden.
Ngan sa mensahero ang sinugdanan sa pagpangita ni bin Laden.  Ang Estados Unidos niila sa iyang mga sinaligan, apil nang iyang mga mensahero.  Dugang mga ngan ang gihatag sa mga dinakpan human sa 9/11.  Usa nila nitultol sa mga imbestigador sa usa ka talagsaong compound sa Pakistan.

-o0o-

Ang mensahero nakadapit dayon sa pagtagad sa Estados Unidos.  Ang mga dinakpan nihatag sa daghan niyang alyas.  Niadto pang 2007 nakuha ang tinuod niyang ngan.  Naabtan og laing duha ka tuig una natino ang mga dapit sa Pakistan diin naglihok ang mensahero ug iyang igsuon.

Mabinantayon ang duha sa ilang lihok.  Lisod silang sundan ug panid-an.  Inay maluya, nisamot ang determinasyon sa mga operatiba.  Inanayng nakumbinser nga ang mga mensahero mohatod nila sa tugkaran ni bin Laden.

-o0o-

Agosto 2010:  Unang natultolan ang bay sa Abbottabad.  Sa unang pagkakita sa mga imbestigador sa compound, nakugang sila sa katalagsaon ini.  Ang luna nga nahimutangan walo ka pilo sa silinganang kabalayan.  Hawan pa dihang unang gitukod niadtong 2005, apan karon may uban nang kabalayan sa duol.
Hugot ang seguridad:  Gilibotan sa paril nga may gitas-ong 18 ka tiil ug kasudlan lang agi sa duha ka security gates.  Ang mga nagpuyo nidaob sa ilang basura.  Way bintana nga nag-atuban sa dan.  Usa ka bahin sa compound gilibotan og laing paril nga may gitas-ong pito ka tiil.  Laing nakapahibung sa mga imbestigador:  Ang compound way linya sa telepono ni Internet.

-o0o-

Nahibaw-an sa mga imbestigador nga gawas sa duha ka managsuon, nagpuyo sa compound ang ikatulong pamilya.  Nga nihaom sa kasayuran nga didto nagtago si bin Laden uban sa labing batan-on niyang asawa.  Ang operasyon pag-atake sa compound wa ipahibawo sa Pakistan ug ubang kanasuran.
Bugtong suliran sa operasyon mao ang pagkaguba sa chopper sa mga operatiba.  Apan napulihan dayon og laing choppers.  Ang kinatibuk-ang operasyon nilungtad og 40 ka minuto.  Giingong nisukol si bin Laden ug napatay.  Namatay sang iyang anak lalaki, ang duha ka mensahero ug usa ka babaye nga gigamit nga taming.
Sa akong pagsuwat ini, gipahibawo sa Estados Unidos nga gilubong nang patayng lawas ni bin Laden sa dagat, pinasubay sa mga lagda sa Islam.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 2, 2011

Siyensiya sa suholan

Samtang naglalis pa ang mga mamumuo ug mga negosyante sa Sugbo angayan bang umintohan ang minimum nga suholan, ang Hong Kong nisugat sa Adlaw sa Pamuo pinaagi sa pagtakda sa ilang labing una nga minimum nga suholan.  Atubangan sa nagbaga nga kasuko sa iyang katawhan sa paglumpayat sa mga abangan ug nagkadako nga kang-a tali sa iyang mga kabos ug mga adunahan, ang Hong Kong nimando sa mga kompaniya pagbayad sa ilang mga kawani og labing menos HK$28 matag oras.

Sa exchange rate nga P5.50 sa matag HK$, P154 ang minimum nga bayad sa matag oras nga trabaho sa Hong Kong, nga tulo ra ka oras gikan sa Sugbo.  Sa ato pa, P1,232 ang minimum nga inadlaw nilang suholan, kon ang usa ka kawani motrabaho og walo ka oras matag adlaw.

-o0o-

Gibalitaan mo nako sa pagtakda sa Hong Kong og minimum nga suholan sa labing unang higayon aron paghulagway sa kapait sa kahimtang sa mga anak sa singot sa Sugbo ug sa Pilipinas sa atong pagsugat sa Mayo 1 karong tuiga.  Ang minimum nga suholan sa Sugbo ug Central Visayas (P285) pilu-piluon una og kaupat aron makaambas sa labing ubos nga suholan sa HK.  Bisan ang mas taas nga minimum nga suholan sa Metro Manila (P404) pilu-piluon una og katulo aron makatupong sa suholan sa labing ubos nga kawani sa HK.
Mao ni usa sa labing dakong misteryo sa atong panahon.  Way ebidensiya nga ang mga kawani sa HK mas kugihan kay sa mga kawani sa Manila.  Samang way pagtuon nga momatuod nga ang mga kawani sa Manila mas kugihan kay sa mga kawani sa Sugbo.  Maong di kakugi, o kakuwang ini, ang hinungdan nganong ang Sugbo maoy kinagamyan og suweldo.  Mas masabtan tingali kon tukion ang ang-ang sa kahakog sa mga negosyante ug ang kahiktin sa panglantaw sa gobyerno.

-o0o-

Karong gipatas-an nang minimum nga suholan sa HK, molumpayat ba ngadto sa langit ang presyo sa ilang palaliton ug manera ba ang mga negosyo ug mataktak bang daghang mga trabahante?  Mao ni mga pasidaan sa mga nisupak sa pagtakda sa minimum nga suholan sa HK.  Pamilyar tingali mo sa ilang linya kay mao sab ni kinaham nga mga panghadlok sa mga negosyante sa Sugbo matag higayon nga mangayo ang mga mamumuo og usbaw sa suholan.
Samtang nagsuwat ko ini, ang mga tindahan sa HK wa mopasaka sa ilang presyo, ni manera, ni manaktak og mga trabahante:  P21,000 ang labing barato nilang iPad; P28,000 sa Sugbo.  Inay mapurdoy ang mga negosyante, mas modako pang ilang halin.  Kay, uban sa bag-ong minimum nilang suholan, mas takos nang mga trabahante pagpamalit sa mga baligya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com