Arangkada of Leo Lastimosa for February 22, 2009

              GITIB SA KINABUHI

 

            ABS-CBN Garden—Duna koy pait nga nahibaw-an sa anapog sukad sa paglusad namo sa Kapamilya Backyard Gardening Project sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex.  Bisan unsaon namo siyag bugwal, kay ang anapog usa sa man sa mga sangkap sa paghimog semento, mogahi ra gihapon pagbalik kon mauwanan.

            Mao diayng nagtuhoy lang ang una namong mga tanom.  Sa wa pa mi magtagad pagkat-on sa pagpasusi sa kalidad sa yuta.  Mga tawong ug okra labihang daota.  Nga mangalaya na mao pa gani pagpamunga.  Salamat sa mga eksperto sa agrikultura gikan sa kagamhanan ug pribadong sektor nga naluoy namo, mapuslan pa diayng among yuta ginamit ang organic fertilizer.

-o0o-

            Karon tambok nang among mga tamatis, tawong, petsay ug sangig.  Ang mga lawngon gikan sa Cebu City Agriculture Office ug Cebu Provincial Agriculture Office.  Nahasol hinuon mi sa mga dahon sa petsay nga nangabuslot.  Nagpalaban mig tubig nga may sabon iglalaba, agad sa tambag sa mga sakop sa Cebu City Federation of Farmers.  Naglaraw sab ming mogamit og siling kulikot.  Apan nipasabot ang taga Kapitolyo nga unya na mi mabalaka kon maapil nag kabuslot ang mga udlot.

            Nakahimo na sab mig duha ka gagmayng seed beds.  Kansang yuta gipalapwaan una sa taga Kapitolyo sa wa pa namo luyongi og mga binhi gikan sa East West Seeds.  Mahinamon ming nagpaabot sa paggitib sa labing unang mga tilimad-on sa kinabuhi.

-o0o-

            Budlay ang pagpananom.  Apan ang kinaiyahan dunay iyang kaugalingong paagi pagpasalig nga di mausik ang imong kahago.  Daghang salamat sab sa mga tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya nga nag-una namo pagtikad sa gagmay nilang mga luna.  Wa mohikaw sa ilang kasinatian ni naghinakog sa pagpatilaw namo sa buhong nilang ani.

            Uban sa way pag-awop nga kadasig sa among kaubanang kawani sa ABS-CBN Cebu, masaligon kong matiwas gyod namo pagtikad ang kinatibuk-ang luna.  Apil nang labing suok nga napuno pa ron sa mga basura.  Bahalag hinay-hinay.  Basta kanunay.

-o0o-

            Hinaot wa pa mo pul-i og tabang namo.  Kay mamarayeg na sab mi.  Nahurot nang organic fertilizer nga hinatag sa Kapitolyo, City Hall ug Gawad Kalinga.  Apan mauwaw na ming mangayo.  Kinsay makatultol namo sa tighimog vermicast nga makabungat og labing makiangayong presyo?

Timan-i nga ang tumong sa proyekto maong pagdasig sa katawhan sa pagpananom batok sa kalibotanong krisis.  Di makatabang namo, ug nila, kon kanunay lang hatagan og hungitan sa tanang sangkap ug teknolohiya.  Mas makaayo alang sa tanang hingtungdan kon tugotan sab ming motakilid paggasto, mokupay sa kaging nga anapog aron kapulihan og mas tambok nga yuta, motapok sa layang dahon, sanga ug ubang biya aron madugta duol sa mga tanom ug mobuhi og mga wati ug bacteria nga motabang paghimo sa among kaugalingong organic fertilizer.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 21, 2009

              GIPALAWAY ANG SUGBO

 

            Kalain sa LTFRB.  Nimando man tuod og 50 sentabos nga laslas sa plitehan sa PUJs apan sa Metro Manila ug sa Luzon ra.  Nganong wa may apil ang Sugbo?  Bohol?  Siquijor?  Negros Oriental?  Leyte?  Ug ubang mga lalawigan sa Kabisay-an ug Mindanao?

            Ang mga pasahero ba lang diay sa Luzon ang nagkalisudlisod?  Sila ra ba diay ang nagkinahanglan og tabang gikan sa kagamhanan?  Sila ra ba diay ang angayng hatagan sa tukmang bahin sa dakong tidlom sa presyo sa lana dinhi sa ato?  Ug sa mas dakong tidlom sa merkado sa kalibotan?

Sama sa naandan, magsugod ug matapos ba lang diay gihapon ang Pilipinas sa Luzon?

-o0o-

            Kon ang sukaranan sa paglaslas sa plitehan mao ang dakong pagtidlom sa presyo sa lana, maapil unta ang Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao.  Kay sama sa gasoline stations sa Metro Manila ug Luzon, nius-os man sab ang presyo sa krudo ug LPG dinhi sa ato.  Gawas lang kon napahimus sila sa Luzon og mas dakong laslas sa presyo sa lana maong, sama sa naandan, gipalaway na lang sab ta nila?

            Kon di ang pagtidlom sa presyo sa lana, unsa man diay sukaranan sa pasiunang 50 sentabos nga laslas sa plitehan nga gimando sa LTFRB sugod karong Lunes?  Tungod ba lang kay ang transport groups sa Metro Manila maoy nakauna og papogi pagtanyag paglaslas sa ilang plitehan niadtong Valentine's Day?

-o0o-

            Dakong bakak ang pangangkon sa Malakanyang nga ang kagamhanan maoy nisugyot sa 50 sentabos nga laslas sa plitehan.  Ang ACTU ug Pasang Masda maoy nihimo sa sugyot.  Kon wa pang kabantay ang kagamhanan, gibangil ang sugyot sa nag-ung-ong unta nga mas dakong laslas sa plitehan.

            Ang kahugpongan sa mga pasahero nangayog mas makiangayong P1 nga laslas sa plitehan sa PUJs ug buses ug P5 nga laslas sa flagdown rate sa taxis.  Apan naabtikan sila sa mat-an nga transport groups nga naglikayng mabantang ang mas dakong burot sa ilang kita tungod sa baratong lana.

-o0o-

            Salamat sa nagmika ug nagduhiraw nga LTFRB.  Kansang bag-ong liderato, sama sa gipulihan nga nangaging mga liderato, way hanaw unsay mga gimbuhaton sa ilang buhatan.  Gipahimutang sila sa katungdanan, di tungod sa ilang kasuhito sa industriya sa transportasyon, kon dili kay pulos sila tila sa lapalapa sa Malakanyang.

            Maong inay mohimog makiangayong pagtuon pilay labing makiangayong plitehan—nga makabuhi sa mga drayber ug operators ug sa samang higayon di makapabuktot sa mga pasahero—nagpagamit na man hinuon sa pamolitika sa mga nagpahimutang nila sa gahom.  Maong ang gidak-on sa usbaw o us-os sa plitehan mag-agad unsang bakukanga ang makauna pagsud sa ilang u.  Ang petsa sa uminto o us-os inat-inaton aron maangkon sa mga politiko nga pinaskohan.  O maatol sa sumad sa adlawng natawhan sa tsirman.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 20, 2009

              YAK-ANAY SA MEDELLIN

 

            Nasakpan sa mga imbestigador sa Mines and Geosciences Bureau (MGB) ang giingong ilegal nga pagpangubkob sa bas ug graba sa kabaybayonan sa Sityo Navaja, Barangay Canhabagat, sa lungsod sa Medellin, sa amihanang Sugbo.  Nakit-an nila ang duha ka tapok sa bas ug nahibaw-an gikan sa mga molupyo nga gibaligya kini sa silingan nga golf courses.

            Matod ni MGB Regional Director Roger De Dios nga way permiso nga giluwatan ang iyang buhatan, ni ang Penro (Provincial Environment and Natural Resources Office) sa Kapitolyo sa Sugbo, alang ni bisan kinsa nga indibiduwal o kahugpongan pagkuha og bas gikan sa Navaja, o sa bisan asang bahin sa Canhabagat.

-o0o-

            Wa maglangan si De Dios.  Gisuwatan dayon niya si Mayor Ricky Ramirez sa Medellin.  Nangayo siya sa tabang sa munisipyo pagbadlong sa ilegal nga pagpangubkob sa bas.  Nisugyot si De Dios ni Ramirez nga (1) pabantayan ang baybayon, (2) dakpon ang mga responsable ug (3) tambagan ang golf courses nga di mamalit og bas gikan sa ilegal nga mga tinubdan.

            Sa di pa ka mopakpak ni De Dios, pahibaw-on ka namo nga gipada niyang suwat niadto pang Pebrero 5 sa niaging tuig.  Human sa kapin sa tuig, padayong nangreklamo ang mga mananagat sa Canhabagat nga wa mahunong ang kalihokan.  Gipasanginlan silang De Dios ug Ramirez nga pulos way nahimo.

-o0o-

            Si Arnel Arnaiz, pangu sa Canhabagat Fisherfolks Association, nibalik sa buhatan ni De Dios aron pagsumbong nga wa aksiyoni ni Ramirez ang iyang suwat.  Apan wa na siya pasudla sa buhatan ni De Dios.  Igo na lang gisuwatan ang iyang kopya sa suwat ni De Dios nga didto siya sa MGB niadtong Enero 15 karong tuiga aron pagpahibawo nga padayon ang pagpangubkob, ug napun-an pa gyod sa pagpamutol sa mga bakhaw.

            Napugos si Arnaiz pagdangop sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya kay igo lang sab siyang gipasaligan sa mga kawani sa buhatan ni Mayor Ramirez.  Gipasanginlan niya ang kapitan sa Canhabagat nga maoy nangunay paghakot sa kinubkob nga bas ginamit ang trak sa golf course sa Medellin.

-o0o-

            Naatol nga nakapaminaw sa Arangkada si Bise Mayor Micmic Miranda sa Medellin.  Matod niya gitataw sa golf courses sa Medellin nga ang ilang bas gikan sa Tuburan.  Nisaad si Miranda pagtuki sa suliran atol sa iyang pakigtagbo sa mga barangay kapitan.  Dayon nakong suwat ini, gipahibawo kong Miranda nga niangkon si Barangay Kapitan Fermin Villegas Jr. sa Canhabagat nga tinuod nga nangubkob sila og bas.  Apan alang ni sa ilang gitrabaho nga seawall.  May mga molupyo sang nanguha og bas alang sa gipanday nilang mga pansayan.

            Wa hinuon ikapatin-aw nilang Villegas ug Miranda ang pasangil ni De Dios nga way gitugotan nga mangubkob og bas sa Canhabagat.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 19, 2009

              LIPAT SA LOTTO

 

       Ang pagdasig sa kadagkoan sa kagamhanan sa mga sugarol pagpusta sa lotto, ginamit ang nagkadako kay wa pa madaog nga jackpot prize, maoy nihukas ug nimatuod unsa gyod diay kaubos ang ilang pagtan-aw sa atong katawhan:  Nga mahimo ra diay silang pasagdan nga magkalisudlisod, nga inay dasigon nga magkugi hulhogan lang sa pagpamasin, ug nga lipatlipaton lang sa makalibat nga P235 milyones nga mahimo nilang madaog.

            Kon magkugi gud ang katawhan, bisan way tabang nga madawat gikan sa kagamhanan, mas tino nga molambo ang ilang kahimtang.  Kon mahaw-as na gikan sa kalisod, makabarug nang katawhan sa ilang kaugalingong mga tiil.  Ug kon makabarug na, di na sila hulhogan, lipatlipaton ug pakauwawan.

-o0o-

            Mas klaro hinuong programa sa kagamhanan sa lotto kay sa ilang gipatuong mas tarung kampanya pagpanalipod sa katawhan gikan sa krisis:

·        Nabistong taphaw ang pagpakatap sa OFWs nga nurses sa mga lalawigan kay mas maandam sila sa panarbaho sa gawas kon makaangkon og mga katakos nga makuha gikan sa mga tambalanan sa dagkong dakbayan;

·        Napamatud-ang mausik lang ang P7 bilyones nga gigahin alang sa mga mamumuo nga mawad-an og trabaho kay ang itahas nilang pagpananom og kahoy gihimo na karon sa nagkalainlaing kahugpongan nga way bayad bisan usa ka dako gikan sa kagamhanan; ug

·        Ang P1 bilyon nga gipanghambog ni Pres. Arroyo nga itabang sa mataktak nga OFWs hagbay rang nabutyag nga kuhaon ra sab diay gikan sa ilang mga amot sa OWWA.

-o0o-

Duna koy wa pangayoang tambag alang ni Kim Burden ug sa iyang inahang si Rowena:  Dawata ang inyong kadaogan ug uswag na sa unahan.  Napamatud-an na sa mga imbestigador nga gipangulohan ni Cebu City Councilor Gerardo Carillo nga nabiktima gyod sila di lang sa "honest mistake" kon dili sa pagpabaya gyod sa mga tigpasiugda.  Napamatud-an nang ilang mga pasangil.  Napamatud-an nang igo lang silang nibarug sa ilang katungod.  Batok sa inhustisya nga ilang nahiagoman.  Malain nang pagtan-aw sa mga Sugbuanon nila kon mohinayon pagkiha sa mga tigpasiugda.

Gawas lang kon duna silay mga ebidensiya. Pagmatuod nga gitikas gyong kinatibuk-an nga indigay. Di lang karong tuiga kon dili apil sa nangaging katuigan.

-o0o-

Niay laing panagang sa krisis:  Local ug Overseas Job Fair tibuok adlaw karong Sabado, Pebrero 21, sa Liloan-KAI Complex sa Liloan, amihanang Sugbo. Nagpaabot sa mga aplikante ang kaliboan ka kahigayonan sa trabaho dinhi sa Sugbo ug sa nagkalainlaing kanasuran.  Mao ni ang ikaduha sa walo ka job fair nga pasiugdahan sa Liloan karong tuiga.

            Dason ni sa labing malampusong mga job fair nga gipasiugdahan sa Liloan ug sa mga dakbayan sa Mandaue ug Lapulapu niadtong Enero 31 ug Pebrero 1.  Kaliboan ang na-HOTS (hired on the spot) niadtong higayona.  Gilaoman nga gatosan sab ang makatrabaho sa job fair karong Sabado puhon.  [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 18, 2009

              BUKTOT SA LANA

 

            Karong nagsugod na sab ang mga kompaniya sa lana pagpasaka sa presyo sa ilang mga produkto, bisan sa padayong pagtidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan, unsa may mahimo sa kagamhanan?  Nimando si Energy Secretary Angelo Reyes sa mga kompaniya sa lana paghatag og sinuwat nga katin-awan sa ilang pagsukwahi sa kalibotanong pag-us-os sa presyo tungod sa paghiyos sa konsumo, apan mangurog ba sila?

            Ang tubag sa unang pangutana:  Wa.  Ang tubag sa ikaduhang pangutana:  Di.  Way mahimo ang kagamhanan pagpugong sa pagpaburot sa ginansiya sa mga kompaniya sa lana.  Ug di sila mahudlat bisan kapila pa pasidan-i nilang Reyes ubang kadagkoan.

-o0o-

            Tungod sa oil deregulation law, naglaway lang ang mga konsumidor sa Pilipinas sa pagkatagak sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan sa iyang labing ubos nga ang-ang sud na sa daghang katuigan.  Bisan sa duha ka makalilisang nga laslas sa produksiyon sa Opec sa niaging tuig ug sa gihulga nga laing laslas sunod buwan, nagpabilin ang presyo sa lana sa $47 matag baril.  Nga labihan nang ubosa kon itandi sa kinatas-ang presyo nga $147 matag baril sa Hulyo sa niaging tuig.

            Tungod sa oil deregulation law, ang mga kompaniya sa lana makapaugat pagpangilkil sa katawhan; ug ang kagamhanan way mahimo pagbaraw sa ilang pagpahimus.  Mas pait kon ang kagamhanan ug mga kompaniya sa lana magkakonsabo pagtumpi sa ginansiya ug pagpaburot sa buhis.

-o0o-

            Pinaagi sa pagtangtang sa pagkontrolar sa kagamhanan sa presyo sa lana, gipanghinaot nga (1) mahimong mas gawasnon ang merkado, (2) mapalambo ang kumpetinsiya sa mga kompaniya sa lana, nga gipanghinaot nga mosangpot sa (3) mas baratong lana alang sa konsumidor.

            Apan ikaw ug ako nahibawo nga wa ni mahitabo.  Managsama ang saka ug us-os sa presyo sa higante ug gagmayng mga kompaniya sa lana.  Managsama pa gani kasagaran ang takna sa pagpahibawo sa kausaban sa presyo.  Kon wa matuman ang labing dakong katuyoan sa balaod, nganong pabilin pa mang gipatuman ang oil deregulation law?

-o0o-

            Tungod sa oil deregulation law, mahimong mahitabo ang mosunod:

·        Bisan motidlom ang kalibotanong presyo ngadto sa $9 matag baril, magpabiling P50 ang litro sa gasolina dinhi sa ato;

·        Bisan kon ang Shell mopabarato sa krudo ngadto sa P20 matag litro, ang gasoline stations sa Sugbo molansang sa P50 matag litro; ug

·        Bisan ipanghatag nang lana sa gawas kay wa nay demanda, magpapating ang lokal nga gasoline stations pagpaningil og P50 matag litro kay nadak-an ang tag-iya sa gasto sa kasal sa anak.

            Sa pikas nga bahin, kitang mga konsumidor dunay mahimo.  Ang pag-iban sa atong konsumo sa lana makapahagsa sa presyo.  Ug ang mga politiko nga nipalabi sa buhis kay sa kinabag-an mahimong palagputon sa gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 17, 2009

              SAAD SA YUTA

 

            ABS-CBN Garden—Tugoti kong mohulagway sa among bakilid niadto:  Titip kaayo nga kon magpatugatuga kag kanaog, bisan unsa pa kapilit ug kadagko sa ngipon sa imong sapatos, kuyaw kang maligid ug mahagbong; maayo gani di kaayo habog, upat ra tingali ka dupa, nga mahimo ka lang magaras ug mabun-og ug mapiang ug gamay rag kahigayonan nga mabalian.

            Tungod nga akong ihulagway ang among bakilid karon:  May tulo na dagkong ang-ang nga, gawas nga katamnan luwas nang kaagian, may kanal na sa ibabaw aron nga di na bahaan ni mabanlas ang yuta, ug namungingi sa mga bayanan sa nagkalainlaing matang sa pagtanom sa mga dapit nga kabos, nihit, o wa gyoy yuta.

-o0o-

            Salamat sa mga sakop sa Cebu City Federation of Farmers (CCFF), nga tibuok adlaw nga nipakita namong may paglaom pa diayng tugkan og mga tanom ang pansil namong yuta, kahibawo na mi sa mosunod nga mga paagi sa panguma:

·        Basket ug trench composting:  Ginipsang kawayan nga gibalikos sa gitusok nga mga lipak pagsipong sa mga dahon ug sanga nga inigka dugta makapalipang sa naglibot nga mga tanom;

·        Newspaper farming:  Paghanig sa gigum-os nga mga pamantalaan, nga kanunayng basa sa bisbis nga tubig nga nasipong sa imbudong kawayan, nga ampayng likosan sa gamot sa tawong ug ubang utanon; ug

·        Pagbutang og yuta sa gipabarug nga bus sa kawayan, ang unang buko gitamnag kamote ug ang ikaduha, alugbati.

-o0o-

            Karong adlawa, turno na sab sa Cebu Provincial Agriculture Office pagtudlo namo unsaon paghimo og seed bed.  Nga maoy luyongan sa mga tanom nga gagmayg liso, sa di pa ibalhin sa garden soil nga pinutos sa plastik ug sa di pa itanom sa yuta.

            Tudloan sab mi nila unsaon pagputos og plastik ang among plots aron kaibanan ang pagdahili ug mapabilin ang kabasa ug katambok sa yuta, gawas nga kapugngan ang paspas nga pagtubo sa mga sagbot.  Magda sab silag daghang lawngon sa sangig ug mga punoan sa tangad nga ipalibot sa ubang tanom aron kapanalipdan gikan sa mga peste.

-o0o-

            Inanayng nakaangkon og kinabuhi kining sagbuton ug pinasagdang luna nga labayanan sa among biya.  Ang kabaskog sa mga tamatis ug tawong, nga nakasugakod sa baha sa Bagyong Bising sa niaging semana, nipasalig nga di makawang ang among patugatuga.  Ang pagkabuslot sa mga petsay nakapapugwat namo nga di diay mahimong mangiyugpos lang paghuwat sa ting-ani.

            Nagsugod mi sa Kapamilya Backyard Gardening Project nga wa kahibawo kapamatud-an bang pangangkon nga mao ni usa sa panagang sa kalibotanong krisis.  Tungod sa tabang sa Kapitolyo sa Sugbo, Cebu City Hall, Mandaue City Hall, Gawad Kalinga, CCFF ug sa mga tigpaminaw, inanay ming nakat-on.  Hinaot nga, sa di pa pul-an sa pagsige namog hisgot, makat-on mo uban namo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for February 16, 2009

                        4,203 ANG MALUWAS

 

            Way mamatay tungod sa kakuwang sa dugo sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa mosunod nga tulo ka buwan.  Kini tungod sa 1,401 ka bags sa dugo nga natigom sa tibuok adlaw nga Kapamilya Blood Donation Campaign niadtong Sabado.  Kay ang matag bag sa dugo makaluwas man og hangtod sa tulo ka kinabuhi, 4,203 ka kinabuhi ang mahimong maluwas sa kamabayanihon sa mga Sugbuanon.

            Daghang salamat sa tanang nisungasong sa uwan ug nilangay lang una sa ilang mga lakaw sa Valentine's Day aron paghatag sa gasa sa kinabuhi.  Salamat sab sa laing gatosan nga nisuway unta nabalibaran tungod sa kakuwang sa tug, kataas sa presyon sa dugo ug ubang kakulian.

-o0o-

            Ang Regional Blood Coordinating Council (RBCC), nga nagpahimutang sa ikatulong andana sa SM City, maoy nakatigom sa labing daghan—268 ka bags sa dugo.  Apan sikit sang nagsunod ang mosunod:

·        Cebu City Medical Center (CCMC) sa Emall nga nakahipos og 266 ka bags sa dugo;

·        Philippine National Red Cross (PNRC) sa Gaisano Grand Fiesta Mall nga nakatigom og 264 ka bags sa dugo;

·        Chong Hua Hospital (CHH) nga may 260 ka bags sa dugo;

·        Perpetual Succor Hospital (PSH) nga nakahipos og 84 ka bags sa dugo; ug

·        Cebu Doctors' University Hospital (CDUH) nga nakatigom og 53 ka bags sa dugo.

-o0o-

            Labing naigo sa tibuok adlaw nga pagbunok sa uwan mao ang atong kalihokan sa Emall, nga maoy labing daghan og nahipos niadtong Agosto sa niaging tuig (317 ka bags).  Kay didto ta ipahimutang sa management sa ilang parking lot.  Ang labing dakog tidlom mao ang CDUH kay nakapalta sila sa kalihokan niadtong Nobyembre.

            Ang labing dakog usbaw mao ang CHH (kay labing sayong nagsugod sa alas-6 sa buntag) ug RBC tungod sa pagdagsang sa mga mamumuo nga nabakante na sa Sabado tungod sa pag-iban sa oras tingtrabaho sa ilang mga kompaniya sa Mactan Export Zone.

-o0o-

            Apan ang 1,401 ka bags nga natigom niadtong Sabado ikaduha lang sa 1,412 nga natigom niadtong Agosto 2, 2008.  Tungod sa mas maayong kahimtang sa panahon, 1,600 ang kinatibuk-an nga nagpanon sa walo ka venues sa Kapamilya Blood Donation Campaign niadtong adlawa.

            Samtang ang kalihokan pagtigom og dugo di padaghanay, maningkamot ta nga madugangan pang dugo nga matigom sa sunod kalihokan karong Mayo puhon.  Ang labing dagkong babag sa pagpalapad sa kampanya sa mas daghan pang venues sa kalungsoran gawas sa Metro Cebu mao ang limitasyon sa RBC, RBCC ug PNRC pagpakatap og mas daghang mananambal ug medical technologists ug ang ka way blood bank sa ubang tambalanan.  Apan di ta mohunong pagpangita og mga paagi paghatag og kahigayonan sa dugang katawhan paghalad sa labing bililhong gasa sa kinabuhi.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com